Het CCBT-project I-ROWeed onderzocht twee nieuwe technieken voor onkruidbeheersing in de rij: RTK-GPS-gestuurd schoffelen en het zandstralen van onkruiden. Na twee jaar veldproeven en machine-optimalisaties maken we de balans op: RTK-GPS-schoffelen werkt, maar de gebruiksvriendelijkheid kan beter, terwijl wiedstralen enkel rendeert binnen een zeer specifiek tijdsvenster en eveneens niet erg gebruiksvriendelijk is. Een slimme combinatie van technieken blijkt vandaag de meest robuuste aanpak.

Dit jaar ronden we het tweejarige CCBT-project I-ROWeed af. In dit project ontwikkelde het Proefstation voor de Groenteteelt twee innovatieve technieken die de onkruidbeheersing in de rij moeten verbeteren: RTK-GPS-gestuurd schoffelen en het zandstralen van onkruid met organische partikels ofwel het ‘wiedstralen’. In het tweede projectjaar voerden we een geïntegreerde proef uit om beide technieken te vergelijken met de gangbaar gebruikte methoden, en kunnen we een evaluatie maken.

Verbeteringen aan de wiedstraler

Tijdens het eerste projectjaar werkte de wiedstraler nog niet betrouwbaar. De machine kampte vaak met verstoppingen, wat een stabiele werking in de weg stond. Afgelopen winter voerden we daarom twee gerichte aanpassingen uit. We plaatsten vochtafscheiders vlak bij de zandstraalpistolen om te vermijden dat condenserend vocht in de leidingen verstoppingen veroorzaakte. Daarnaast pasten we de leidingen aan zodat partikels nergens konden ophopen. Dankzij deze ingrepen functioneerde de machine dit jaar merkbaar beter en constanter.

Te vroeg wiedstralen niet mogelijk

In bloemkool legden we een proef aan in vier herhalingen waar we de nieuwe technieken vergeleken met de klassieke methoden. Naast de objecten met schoffelen in de rij en het wiedstralen met maïsgrit (200 kg/ha) als partikels, werd er ook geschoffeld zonder onkruidbeheersing in de rij, geschoffeld met handwieden in de rij, geschoffeld met vingerwieders en gewiedegd. De proef werd geplant op 17 juni, een kleine week later werd er voor het eerst gewiedegd. Het wiedstralen werd voor het eerst geprobeerd op 25 juni, maar het gewas bleek toen nog te klein voor deze toepassing. Daarom werd ervoor gekozen om dit object in het begin te wiedeggen en pas nadien op wiedstralen over te schakelen. In de andere objecten werd voor het eerst een onkruidheersing gedaan op 4 juli.

Wiedeggen komt er algemeen het beste uit

Uit deze proef blijkt dat handwieden de beste onkruidbestrijding geeft, al is de tijdsbesteding vele malen hoger dan bij de andere objecten. Het wiedeggen gaf eveneens goede resultaten en blijft, ondanks de benodigde regelmatige herhaling, veel efficiënter dan handwieden. De innovatieve technieken vielen in tijdsbesteding tussen het wiedeggen en handwieden in, maar gaven wel een slechter resultaat dan het wiedeggen. Omdat beide innovatieve technieken een lage rijsnelheid vereisen, ligt hun tijdsbesteding hoger dan bij het wiedeggen. Algemeen was de werking voor het schoffelen in de rij wel goed, al bleven de onkruiden rondom de plantvoet ongedeerd. Het wiedstralen kon de onkruiden wel verwijderen maar enkel in een zeer specifiek tijdsdomein: wanneer het gewas groot genoeg was en de onkruiden nog in het kiembladstadium. Het schoffelen zonder onkruidbestrijding in de rij en het schoffelen met vingerwieders gingen het snelst, maar leverde geen goede resultaten op. Voor het object zonder onkruidbestrijding in de rij was dat logisch, van de vingerwieders werd er meer verwacht. De vingerwieders die ter beschikking waren, konden onvoldoende afgesteld worden op de teeltomstandigheden om een goede werking te verzekeren.

Combineren van technieken

Hoewel de proef bedoeld was om vooral de werking van de afzonderlijke technieken te beoordelen, tonen de resultaten duidelijk dat een combinatie van technieken het meest praktisch is. In deze proef had een goede aanpak bestaan uit een vroege inzet van wiedeggen, gevolgd door RTK-GPS-gestuurd schoffelen zodra de planten voldoende groot zijn. Eventueel kan men bijkomend handwieden om de onkruiden rondom de plantvoet te verwijderen.

Relatieve VS absolute positie van de planten

Bij het schoffelen werken we vandaag met de relatieve positie van de planten. Omdat de plantmachine op GPS plant, blijft de plantafstand constant. In het veld moeten we daarom eerst naar de positie van de eerste plant rijden en die als nulpunt instellen. Vanaf dat referentiepunt kan de machine de vaste plantafstand volgen en nauwkeurig in de rij schoffelen. Dit systeem werkt betrouwbaar, maar het vereist wel dat de juiste startpositie steeds opnieuw wordt ingesteld. In de toekomst zou schoffelen op de absolute plantposities een belangrijke verbetering zijn. Wanneer we de gelogde GPS-posities van de planten rechtstreeks kunnen gebruiken, hoeft de operator niet langer het nulpunt te zoeken en kan de schoffelmachine autonoom op de juiste momenten in de rij gaan.

Accuraatheid van GPS-gestuurd planten

Daarvoor is het natuurlijk cruciaal de gelogde plantposities precies overeenkomen met de werkelijke positie. Tijdens de aanplant van de bloemkoolproef logden we daarom de positie waarop de plantmachine het signaal ontving om een plant af te zetten. Na de aanplant maten we honderd willekeurige planten in met een RTK-GPS-stok en vergeleken we deze met de gelogde punten. De gemiddelde afwijking bedroeg veertien centimeter in de rijrichting. Opvallend genoeg zaten alle afwijkingen in dezelfde richting. Toen we het volledige raster veertien centimeter verschoven, daalde de absolute fout tot drie centimeter. Dit doet vermoeden dat er een onnauwkeurigheid zit in de ingestelde offset van de rastermodule van het GPS-systeem, waarbij de nauwkeurigheid verhoogd kan worden door deze verder te optimaliseren. Deze optimalisatie zou schoffelen in de rij op basis van absolute positie van de planten in de toekomst mogelijk maken.

Balans na twee jaar

Na twee jaar onderzoek zien we dat wiedstralen vooral afhankelijk blijft van een zeer nauw tijdsvenster en van teeltspecifieke ervaring, wat de inzetbaarheid beperkt. De techniek presteert wel goed onder vochtige omstandigheden. RTK-GPS-schoffelen toont zich robuust en nauwkeurig en heeft duidelijk potentieel als breed inzetbare techniek, al blijft onkruid rond de plantvoet een belangrijk aandachtspunt dat een aanvullende methode vereist. Verdere ontwikkeling van de aansturing, waarbij op basis van de absolute plantposities geschoffeld kan worden, zou een belangrijke verbetering van de gebruiksvriendelijkheid betekenen.

Meer info?
renik.van.den.eynde@proefstation.be