Geitenlammeren werden ook biologisch vaak moederloos opgefokt om overdracht van ziektes te vermijden. Hierbij dronken ze tijdens de eerste weken van hun leven kunstmelk gemaakt op basis van melk- en weipoeder.

Traditioneel werden deze kunstmatige melkpoeders verrijkt met vitaminen en mineralen om een evenwichtig dieet voor de jonge lammeren te voorzien. Sinds kort verbiedt een EU-verordening de toevoeging van synthetische vitaminen aan kunstmelk voor de biologische geitenmelksector. Daardoor hebben kunstmelkproducenten minder mogelijkheden om de juiste vitaminen aan te reiken via de melk.

Daarnaast is er een mismatch tussen productie en vraag naar geitenmelk die zorgt voor overschotten tijdens het voorjaar en tekorten tijdens het najaar en de winter. Het verpoederen van overschotten van geitenmelk en het toepassen ervan als opfokmelk kan een oplossing bieden hiervoor. De vraag is of de toepassing van deze melkpoeders economisch en technisch haalbaar is.

Daarom werd eind 2022 een proef gestart op een praktijkbedrijf om de performantie van geitenmelkpoeder en koeienmelkpoeder als alternatief voor de gesupplementeerde kunstmelkpoeders te onderzoeken. De groei en gezondheid van een groep lammeren werd opgevolgd.

Analyses wezen op aanzienlijke deficiënties van mineralen en vitaminen in de natuurlijke melkpoeders, in vergelijking met het verrijkt kunstmelkpoeder. Vanaf week 5-6 zagen we dan ook dat vele lammeren die de geiten-en koeienmelkpoeders kregen ziek werden en diarree kregen. De groeiprestaties van de lammeren gevoed met gedroogde geiten-en koeienmelk waren beduidend lager.

De verlaagde groeisnelheid en de daardoor opgelopen groeiachterstand bij de lammeren heeft natuurlijk een invloed op de bedrijfseconomische resultaten. Daarom werd berekend of de vertraagde groei kan worden gecompenseerd door vrouwelijke lammeren langer op te fokken om de groeiachterstand in te halen. Zie hiervoor het volledige artikel.

Het toedienen van een aangepaste biologische toegelaten mineralenkern, gemengd in ad libitum beschikbaar ruw- en krachtvoer, is een mogelijke oplossing voor de negatieve bedrijfseconomische impact van het zogen met geitenmelk- of koeienmelkpoeder. De hiermee geassocieerde kosten zijn verwaarloosbaar.

Uit dit vergelijkend experiment met biologisch geitenmelk-poeder, koeienmelkpoeder en industrieel kunstmelkpoeder bleek dus dat de prestaties van de natuurlijke poeders minder optimaal waren, wat de eerder geïdentificeerde nutritionele tekorten bevestigt. We moeten wel opmerken dat dit mogelijk ook wordt verklaard doordat de gebruikte natuurlijke melkpoeders de houdbaarheidsdatum voor humane consumptie overschreden hadden. 

Een andere mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat er iets misliep tijdens het drogingsproces van de melk. Indien we ervan uit zouden gaan dat het voederen van gedroogde melk aan biologische opfoklammeren een manier zou zijn om historische stocks op te werken of via tijdelijk uit de markt genomen melk die gedroogd wordt, de prijs te ondersteunen, dan nemen we best voorzorgen door een aangepaste kern op te nemen in de krachtvoermengeling bij de start van de opfok van de lammeren.

Biologisch geitenmelkpoeder en koeienmelkpoeder kunnen worden ingezet voor de opfok van geiten, mits er een aanvulling plaatsvindt van mineralen, spoorelementen en vetoplosbare vitaminen. Het krachtvoer moet vrij rijk zijn aan ruwe celstof zodat het ook de penswerking ondersteunt en er vanuit het microbieel leven zo stilaan vitamines van de B-groep beschikbaar komen voor het dier.

Het volledige samenvattende verslag van dit project kan je hier nalezen. In het technische rapport kan je nog meer details terugvinden.

Meer info?
jo.vicca@odisee.be
wim@wimgovaertsenco.be