Het oogsten en vervolgens toasten van veldbonen in een vroeger stadium leidt tot een betere voederwaarde. Dat is althans wat we via een Deense loonwerker vernamen, die een mobiele toastingservice aanbiedt en het net even anders aanpakt.

Dorsen in deegrijp stadium

In meer noordelijke landen zoals Denemarken, waar het groeiseizoen korter is,  worden veldbonen standaard geoogst bij een hoog vochtgehalte en vervolgens gedroogd. Het deegrijp toasten van veldbonen werd er aanvankelijk toegepast wanneer veldbonen er door het koudere klimaat en kortere groeiseizoen moeizaam afrijpen. Het toastproces zorgt er bijkomend voor dat het droge stof gehalte omhoog wordt gebracht, wat voor een goede bewaring zorgt. Echter, toen men merkte dat het deegrijp toasten van veldbonen tot betere DVE waarden leidde t.o.v. droge bonen, paste deze loonwerker deze strategie steevast toe.

Maillard reactie voor meer DVE

Het vochtgehalte van de veldboon bij toasten bepaalt namelijk de mate waarin er een maillard reactie optreed (complexe reeks reacties tussen suikers en aminozuren). Een maillard reactie kan er voor zorgen dat het percentage bestendig eiwit stijgt. Ook onder gangbare omstandigheden wordt het toastproces vaak via deze strategie geoptimaliseerd. Dit gebeurt via additieven, zoals bepaalde suikermolecules, die aan veldbonen (15% vocht) worden toegevoegd vooraf aan het toastproces. Onder biologische omstandigheden zijn deze additieven niet toegelaten. Een natuurlijke maillard reactie zou dan uitkomst kunnen bieden.

Goede resultaten overstijgen de praktische uitdagingen

De Deense man vertelt dat de positieve resultaten die er met deze toepassing bereikt worden, de praktische uitdagingen overstijgen. Na oogst moet er namelijk meteen (optimaliter binnen de 24u) verwerkt worden. Het vochtgehalte zou van 30% naar 12% zakken tijdens het toastproces. Hierdoor is de opbrengst na verwerking goed bewaarbaar. Het toasten bij landbouwers gebeurt in Denemarken via een mobiele toastinstallatie waar landbouwers beroep op kunnen doen. De oogst en verwerking moeten daarom goed op elkaar afgestemd worden, wat goede afspraken tussen loonwerker en landbouwer vereist. Dat levert, in Denemarken althans, weinig problemen op.

Mengteelt of monoteelt?

Deze man vertelt vervolgens nog dat mengteelten hun ingang vinden in Denemarken, maar dat veldbonen er (ook onder biologische omstandigheden) hoofdzakelijk in monoteelt verbouwd worden. Hij sluit het gesprek af met het advies om melkveehouders te stimuleren vroeger te oogsten en hun opbrengsten aan een hoger vochtgehalte te toasten.

Nieuw project bioTOAST neemt proef op de som

Deze Deense ervaringen valideren we graag onder Vlaamse omstandigheden. Binnen het CCBT-project “BioTOAST” willen we de teelt van veldbonen optimaliseren tot een volwaardig eiwitvoeder en zoeken we naar de (economisch) meest interessante manier om zoveel mogelijk bestendig eiwit uit deze teelt te halen en tot in het rantsoen te brengen. Op die manier kunnen veldbonen concurreren met soja in het rantsoen van melkvee.

Op dit moment worden veldbonen vaak in mengteelt met graan verbouwd omwille van een betere onkruidonderdrukking. Om deze opbrengst te toasten, is triage als tussenstap wenselijk.  Een gedeelte van de opbrengst bestaat namelijk uit graan, wat minder eiwit aanlevert en weinig voordeel ondervindt van een toastproces. Daarnaast vergt een mengteelt steeds een compromis inzake oogsttijdstip. Wanneer we veldbonen in een deegrijp stadium dorsen, is het graan mogelijk nog onvoldoende afgerijpt. Tegelijk worden onkruidbestrijdingstechnieken steeds performanter. In dit opzicht loont het de moeite om een biologische monoteelt veldbonen opnieuw onder de loep te nemen. Ook de parameters evenals het optimale vochtgehalte dat men bij toasten dient na te streven, zal binnen dit project nader bekeken worden.

Meer info?
karolien.hertogs@inagro.be